Pages

Ahşap, Ahşap Ev ,ERZURUM MAHALLESİ GELENEKSEL KONUTLARINDA AHŞAP İSKELETİN YAPISI

ERZURUM MAHALLESİ GELENEKSEL KONUTLARINDA AHŞAP İSKELETİN YAPISI

Ahşap yapılarda zemin kat direklerle teşkil edilir. Bunların yükseklikleri 2.5-5 m arasında değişmektedir. Kesitleri oldukça kalındır. 20 x 20 ve bazen daha kalın olabilir. Direklerin yerleri betonarme karkasta olduğu gibi plan durumuna göre tertiplenmiştir. Üst katta duvarların birleşme yerlerine direkler konulmuştur. Açıklık fazla olmadığından direk görülmemektedir.

Boyları 3 – 4 m olan bu direkler yuvarlak veya dört köşe kesitli olurlar. Daha büyük kesitli ağaçtan biçimleyip kullanılacak kesitteki bir ağaçtan kesilir. Bunun daima dış etkilere maruz bulunan direklerin çürüme, çatlama ve dövme bakımından faydalıdır. Direklerde genellikle başlık ve payanda kullanılmamıştır. Bu yapılarda zemin kat duvarları ve 1. nci kat duvarları aynı hizada değildir. Bahçe içindeki münferit evlerde üst kat dışarı bir parça taşmış olarak yapılır. Yapıların cephesinde bir veya iki oda dışarı çıkmıştır. Bazen sofada dışarı çıkmıştır. Çift taban kullanıldığında bile bunlar kiriş başları ile düzlem içine girerek çakışma payı büyük olan bir satıh meydana getirmezler.

Geleneksel konutlarda kirişler tek istikamette konmuştur. Yönlü kirişlemeler ve çift tabanlar pek görülmez. Direklerin başlığını teşkil eden ve döşeme kirişlerini taşıyan tabanlar büyük kesitli 20 x 25 cm olurlar. Bunlarda direkler gibi kesitteki ağaçtan yalnız kapak almak suretiyle hazırlanır.

Üst katın duvarlarını teşkil edecek olan dikmeler bir yastık üzerine otururlar. Esas dikmeler köşelere, pencere kenarlarına gelmek üzere 1.30 – 1.50 cm ile konur. Pencereler köşeye birbirlerine yakın oldukları zaman dikmeler sıkıştırılmaz. Pencere boşluğunu teşkil etmek üzere tali dikmeler konulur. İskeletin direklerden sonra ikinci esas parçası olan iskeletlerin payandalarına göre daha yatık meyilde kullanılmışlardır. Payanda meyili 30o civarındadır. İmkan bulunduğunda 45o kadar yatık olanlarını dahi yapmışlardır. Ahşap iskelet kısmı düşey ve yatay kuvvetleri karşılayarak evlerin ayakta kalması ve şekil değiştirmemesini, dolgu ve kaplama kısmı ise dış tesirlerin iskelete zarar vermesini temin ederek odaları soğuk ve rutubete, sese karşı tercih etmişlerdir.

Yapının iskeleti şu kısımlardan teşekkül etmiştir.

Yatay kısımlar (Tabanlar, başlıklar, bağlantılar)
Düşey kısımlar ( taşıyıcı ve ara dikmeler)
Çapraz kısımlar, payandalar

Bu elemanlar bir araya geliş biçimlerine göre iskelet yapısına değişik şekilde tespit kolaylığı sağlanmıştır. Dolgu malzemesi sıvanmayan yapılarda iskelet kısmına estetik şekiller vermiştir.

Bu tip yapılar iskeletin bir bütün olarak çalışması ve iskelet yükünün temele eşit şekilde yayılması esasına dayanır. Kagir bir temel topraktan gerektiği kadar yükseltilip çimento şap zemini hazırlanmış taban kirişi tesviye edilmiş zemin üzerine oturtulmuştur. Taban 1 – 2 m’de bir kagir duvar veya hatıla bağlanmıştır. Taban kirişinin altına izolasyon yapılarak iskeleti rutubete karşı tercih etmişlerdir.

Bu da şöyle yapılmıştır. Bir veya iki tabaka halinde özel tutkalı ile yapıştırılan rüberoit yahut benzeri bir tür emdirilmiş bir karton ile temin edilebilmiştir. Tabanın duvar üzerine yerleştirildiğinde tabanın en az kagir duvar yüzü ile aynı seviyede yerleştirildiği gözlenir.

Bu da kaplama kalınlığı kadar duvar yüzünden sızacak sulara karşı bir yağmur damlalığı oluşmasını sağlar.

Bu yapılardan bir kısmında dikmeler 80 – 90 cm de bir konmuş ve köşeler payandalar ile takviye edilmiştir ve dikmeler köşelere pencere kenarlarına iki duvarın kesişme yerlerine rastlayacak şekilde 120 – 150 cm ile yerleştirilerek aralarına dolguyu tespit etmekte yahut kaplamayı çakmak gayesi ile daha ince dikmeler ilave edilmektedir. Döşeme kirişleri direkler üzerine atılan başlıklara oturtulduğundan, direkler üzerine atılan başlıklara oturtulduğu için bir üst katın dikmeleri ise döşeme kirişleri üzerine oturtulduğundan bu sisteme göre yapılar evlerde kirişleri dik gelen duvar yüzüne çift taban, diğer yüzde tek taban görülmektedir. Bu arada her iki duvarda çift taban yapılmak istenmişse yan duvar yüzüne en yakın gelen kirişle yan duvara doğru çakılan küçük bir bindirme kirişlerin alt ve üstüne birer başlık ve taban çekerek ve tabanları cephedeki yabanlarla köşe noktasında birleştirildikleri görülür.

Burada köşeye gelen kiriş parçasının diğer kirişlerinin açı ortayı istikametinde olduğuna dikkat edilmiştir. Tek ve çift taban sisteminde köşedeki birleşme noktalarının teşkili daha detaylı olarak görülmektedir. Bu yapıların bir mahsuru dikmeler altındaki muhtelif taban başlık ve kirişler ahşabın liflere dik istikametteki çalışmanın fazlalığı yüzünden yapı yüksekliğince önemli bir miktar kısalmaya neden olarak evlerde oturmalara ve kaplamalardaki çatlamalara maruz kısımların ebadını takriben görüldüğü kadar göz atacak olursak iki katlı binalarda toplam çalışan kısım yüksekliği h=12 44+12 x 2 =68 cm olduğu görülür. Çalışma kat sayısı % 5 alınarak kısalma miktarı 68x5/100 = 3.4 cm bulunur. İki katlı binaların 3.4 cm kısalması fazlaca bir çalışma miktarı olduğundan taşıyıcı elemanların liflere dik doğrultuda tertip edilmemeleri gerektiği görüşülmektedir. Lif doğrultusunda tertip edilmesi gerektiği görülür.

Bundan dolayı son zaman yapılarında Amerika iskelet yapı sisteminde kullanılmıştır. Ayrıca sonradan yapılan ahşap iskelet yapı sistemi direklere oturan binalara rastlamıyoruz. Her iki katta ahşap iskelet arası dolgu olarak yapılmıştır.

Esas direklerin altına yastıklar konulur. Aradaki boşluklar kerpiç veya tuğla ile örülür. Karkas sistemi aynıdır. Kiriş başlarının geldiği yere çift tabanlı olmak üzere dikme araları ve payandalar aynı biçimde yapılmıştır. Üst kat konstrüksiyonu da aynı biçimde yapılmıştır. Bütün dikmeler aynı boydadır. Bütün duvarların üst hizasına aynı taban kirişi dolaştırılmıştır.

Sonradan kullanılan Amerikan sisteminde ise,

Dikmeler iki kat yüksekliğinde devam eder
Köşeler çift dikmelerle teşkil edilmiştir
Dikmeler 40 – 50 cm ara ile yerleştirilerek taşıyıcı sistem bina içinde daha uygun duruma getirilmiştir.
Döşeme kirişleri her bir dikmenin yanına getirilerek dikmeye yandan çakılmıştır.
Ya dikmeler arasında gerçek payanda yapılmış veya dikmelerin arkasına kertme suretiyle oturan payanda kirişi yerleştirilmiştir.
Kaplama ekseriyetle çapraz doğrultuda yapılarak yatay kuvvetlerle karşılanmıştır.


Bu tip iskeletin en altında dikmelerin kuvvetini döşemeye yayan tabanlar liflere dik doğrultuda çalıştığından bu sistemin esasına aykırı gibi görürsek bu asgari çalışmayı toprak ve kagir temel duvarındaki kaçınılmaz oturmanın devamı olarak görülebilir. Öyle ise temelin yapımı esnasında nelere dikkat etmeliyiz.

En Cok Aranan Kelimeler

Ahşap Boyama,Ahşap Nedir , Ahşap Sanatı , Ahşap Kapı
Mobilya ,Ahşap Mobilya , Ahşap Merdiven,Kereste
Ahşap Ev Resimleri , Ahşap Evler , Ahşap

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder